De Zandzeggepantserwants (Phimodera humeralis) is een rotbeest!
Deze zeer zeldzame Pentatomoidea is in 2010 herontdekt in Nederland. De laatste waarneming daarvóór was in 1941, door Rinke Tolman. Voor wie niet weet wie dat is:
Rinke Tolman (Oosterzee, 25 mei 1891 – Amersfoort, 12 maart 1983) was een Nederlandse veldbioloog, “natuurpropagandist”, schrijver en vertaler van een groot aantal natuurboeken, alsook dichter, journalist en ereburger van Soest. Naar hem is aan de Soester Eng het Rinke Tolmanpad vernoemd. (aldus Wikipedia)
Phimodera humeralis verschuilt zich in het zand, tussen de wortels van Zandzegge (carex arenaria), een pionierssoort die draden door het zand trekt. Vooral in de Lange Duinen staat behoorlijk wat zandzegge, vandaar dat ik hoopte deze daar aan te treffen.
De beschrijving op waarneming.nl, stelt: “Komt voor op Zandzegge in kustduinen, stuifzanden en vergelijkbare voedselarme, zandige biotopen. De nimfen zuigen aan de wortels van de waardplant en verblijven veelal in de bodem. In de paringstijd en bij warm zijn de dieren ook bovengronds actief.”
Ik heb gesleept, gegraven en gewoon gekeken. Ook bij warm weer en ook op de locatie (in Huizen) waar deze in 2010 voor het eerst weer gevonden werd. Zandzegge staat er overal genoeg. Maar helaas, niet gevonden. Daarom is het dus een rotbeest!
Toch heeft het me geholpen iets bijzonders te vinden. Het vinden van zeldzame insecten is een combinatie van goed kijken en volharding, maar ook van kennis van bestaande soorten, waardplanten en zoekmethodes.
Bij één van de zoekpogingen in de Korte Duinen trof ik een afwijking op de wortels van Zandzegge aan. Zoiets valt pas op als je meerdere strengen uit het zand hebt gehaald. Slechts op eentje zaten deze ronde bolletjes.
Omdat ik wist ik dat er, naast de Zandzeggepantserwants, slechts één ander insect deze plant in zijn naam heeft, nam ik het mee naar huis. Het bleek (op waarneming.nl) de eerste waarneming met foto voor Nederland te zijn van de Zandzeggegalmug (Planetella arenariae).
Goedkeuring (het beroemde groene vinkje) kwam er niet, het lijkt een soortgroep waar weinig gevalideerd wordt. Toch was ik behoorlijk overtuigd dat het klopte, onder andere op basis van Bladmineerders.nl
In gesprek met een natuurvriend, die op vrijwel dezelfde plek een andere, misschien nog wel bijzonderder galmug had gevonden, dacht ik ineens aan deze waarneming. Na een korte zoekpoging vond ik het ademende potje waar ik de gal in had gedaan. En wat trof ik daarin aan?
Drie volwassen muggen!
Update: Mijn foto’s zijn nu ook toegevoegd aan www.bladmineerders.nl:
https://bladmineerders.nl/parasites/animalia/arthropoda/insecta/diptera/nematocera/cecidomyiidae/cecidomyiinae/cecidomyiidi/hormomyiini/planetella/planetella-arenariae/?lang=nl
